INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy

Stolarz meblowy 752208

• Meblarz.
• Stolarz.
• Stolarz mebli biurowych.
• Stolarz mebli kuchennych.
• Stolarz mebli łazienkowych.
• Stolarz mebli ogrodowych.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 7522 Cabinet-makers and related workers.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych oraz wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie SPO RZL (2006-2007) „Opracowanie i upowszechnianie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych”,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w czerwcu 2018 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Alicja Kosterska – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Marek Władysław Lewandowski – Meblarska Spółdzielnia Pracy Jedność, Tczew.
• Roman Włodzimierz Owczarz – STOLART-Studio s.c., Warszawa.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Urszula Jeruszka – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Barbara Sajkiewicz – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Zdzisław Czajka – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Maciej Gruza – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.

Recenzenci:

• Urszula Przystalska – Międzynarodowa Wyższa Szkoła Logistyki i Transportu we Wrocławiu, Wrocław.
• Paweł Przystalski – DOLMEB Sp. z o.o. w Świdnicy, Świdnica.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Sławomir Zybura – Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Częstochowie, Częstochowa.
• Jan Kończak – Cech Rzemiosł Różnych, Radom.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Stolarz meblowy zajmuje się wytwarzaniem mebli skrzyniowych ¹⁶, szkieletowych ¹⁸ i innych stanowiących wyposażenie biur, sklepów, mieszkań, szkół i innych lokali.

Opis pracy

Stolarz meblowy wykonuje różnego rodzaju meble, posługując się przy tym gotową dokumentacją i szkicami lub własnymi projektami. Do jego obowiązków należy ustalenie kolejności prac i przygotowanie potrzebnych materiałów, narzędzi, urządzeń i obrabiarek ²¹. Przy realizacji swoich zadań stolarz meblowy wykorzystuje narzędzia ręczne i zmechanizowane. Pracownik w tym zawodzie musi posiadać umiejętność rozpoznawania gatunków drewna i materiałów drewnopochodnych ¹³ (np. płyty wiórowe ²⁸, pilśniowe ²⁷ i laminowane ²⁶) oraz odpowiednio dobierać je w zależności od przeznaczenia wyrobu.

Stolarz meblowy powinien również znać właściwości i zastosowanie naturalnych oraz chemicznych środków wykorzystywanych w stolarstwie ³² do klejenia, barwienia, lakierowania i konserwacji ¹² mebli, zwłaszcza że jego obowiązkiem jest także wykańczanie i zdobienie powierzchni mebli. W zakres czynności wykonywanych przez stolarza meblowego wchodzi również naprawa i renowacja ³⁰ mebli, mebli stylowych ¹⁷ lub zabytkowych. W pracach tych stolarz wykorzystuje wiedzę na temat stylów w meblarstwie ¹⁵ oraz technik i materiałów stosowanych do produkcji mebli.

Sposoby wykonywania pracy

Stolarz meblowy wykonuje pracę polegającą na:

• posługiwaniu się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną podczas wykonywania oraz montowania mebli,
• sporządzaniu szkiców roboczych,
• dobieraniu drewna według gatunków i usłojenia ⁴²,
• przygotowywaniu drewna i materiałów drewnopochodnych do obróbki mechanicznej i ręcznej,
• dobieraniu narzędzi stolarskich, przygotowywaniu do pracy i ustawianiu maszyn i urządzeń,
• obsługiwaniu urządzeń służących do klejenia i montowania elementów mebli,
• wykonywaniu ręcznej i mechanicznej obróbki drewna ²² i materiałów drewnopochodnych,
• łączeniu elementów z drewna i materiałów drewnopochodnych w podzespoły, zespoły i wyroby gotowe,
• posługiwaniu się przyrządami kontrolno-pomiarowymi i sprawdzianami ³¹,
• obsługiwaniu maszyn, urządzeń i elektronarzędzi ⁷ stosowanych w stolarstwie, w tym obrabiarek sterowanych numerycznie (CNC ²) oraz np. pilarek ²⁵, frezarek ⁸, strugarek ³⁴, wiertarek ⁴⁴, dłutarek ⁵, szlifierek ³⁵,
• rozpoznawaniu, dobieraniu i stosowaniu okuć ²⁴ meblarskich,
• stosowaniu technik wykańczania powierzchni drewna i materiałów drewnopochodnych,
• konserwowaniu maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w stolarstwie,
• przestrzeganiu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska naturalnego.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. Kompetencja zawodowa.

Warunki pracy

Praca stolarza meblowego jest wykonywana wewnątrz budynku, w zakładzie meblarskim, przy czym część zadań, np. montaż mebli, może odbywać się w lokalu klienta. Pracownik w tym zawodzie wykonuje swoje zadania w halach produkcyjnych w fabrykach mebli, w pracowniach meblarskich, w stoczniach (przy produkcji wyposażenia okrętowego i jachtowego).

Większość prac stolarz meblowy wykonuje w pozycji stojącej, najczęściej przy obsłudze obrabiarek i innych urządzeń.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Stolarz meblowy w działalności zawodowej wykorzystuje różne maszyny i narzędzia:

• ręczne narzędzia stolarskie, np. przyrządy do pomiaru, piły, wiertła, strugi ³³, dłuta ⁶, świdry ³⁸, materiały ścierne ¹⁴, młotki ²⁰, wkrętaki ⁴⁵, ściski stolarskie ³⁷,
• elektronarzędzia, maszyny i urządzenia stolarskie, np. pilarki, frezarki, strugarki, czopiarki ⁴, dłutarki, wiertarki, wkrętarki ⁴⁶, szlifierki, tokarki ⁴⁰, urządzenia montażowe i inne,
• urządzenia do hydrotermicznej obróbki drewna oraz gięcia ⁹ drewna w formach i na giętarkach ¹⁰.

Oprócz biegłej znajomości posługiwania się narzędziami i maszynami, w przypadku drobnych awarii stolarz meblowy sam powinien umieć je naprawić.

Organizacja pracy

Stolarz meblowy, w zależności od miejsca pracy, wykonywanych zadań zawodowych i liczby osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie, może pracować indywidualnie lub zespołowo. Osoby w tym zawodzie zwykle pracują 8 godzin dziennie w systemie jedno-, dwu- lub trzyzmianowym, w stałych godzinach pracy w dni powszednie, jednak może się zdarzyć, że praca musi być wykonywana dłużej, nawet w dni wolne. Uzależnione jest to od wielkości i terminu wykonania danego zlecenia.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Podczas wykonywania zadań zawodowych stolarz meblowy może być narażony na następujące zagrożenia:

• chemiczne (składniki lakierów, farb, bejc ¹ itd. mogą powodować np. zatrucia),
• mechaniczne (mogą wynikać z nagłych wypadków podczas obsługi obrabiarek – jeżeli pracownik nie stosuje zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, powstaje zagrożenie ze względu na duże prędkości obrotowe narzędzi, ich odsłonięte części robocze, jak również duże prędkości posuwu mechanicznego),
• foniczne (hałas występuje we wszystkich przedsiębiorstwach przemysłu drzewnego niezależnie od specjalności),
• porażenia prądem elektrycznym (ze względu na stosowanie elektronarzędzi).

Do występujących w zawodzie stolarza meblowego chorób zawodowych można zaliczyć m.in.:

• zatrucia ostre i przewlekłe,
• ostre reakcje alergiczne,
• choroby skóry,
• choroby wzroku,
• choroby układu oddechowego.

W związku z ryzykiem wystąpienia wymienionych zagrożeń szczególnie ważne jest przestrzeganie i stosowanie zasad i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz właściwej organizacji pracy. Stolarz meblowy pracuje w ubraniu roboczym, powinien stosować maseczki ochronne oraz ochronniki słuchu.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód stolarz meblowy ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• sprawność układu kostno-stawowego,
• ogólna dobra wydolność fizyczna,
• sprawność układu oddechowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność zmysłu dotyku;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• rozróżnianie barw,
• ostrość wzroku,
• czucie dotykowe,
• spostrzegawczość,
• zręczność palców,
• zręczność rąk;

w kategorii sprawności i zdolności

• zdolność koncentracji uwagi,
• wyobraźnia i myślenie twórcze,
• uzdolnienia techniczne;

w kategorii cech osobowościowych

• samodzielność,
• łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą,
• dokładność,
• samokontrola,
• wytrwałość.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.3. Kompetencje społeczne; 3.4. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu stolarz meblowy są wady wzroku niepoddające się korekcji, daltonizm, wszelkie choroby ograniczające sprawność manualną rąk, a także przewlekłe choroby dróg oddechowych i alergie. W tym zawodzie wymagana jest ogólna sprawność fizyczna i duża sprawność zmysłu dotyku.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie stolarz meblowy preferowane jest (dla młodzieży) wykształcenie na poziomie branżowej szkoły I stopnia (dawniej zasadnicza szkoła zawodowa) w zawodzie pokrewnym stolarz lub wykształcenie rzemieślnicze w tym zawodzie.

Alternatywną ścieżką kształcenia dla stolarza meblowego jest nauka zawodu w rzemiośle w zawodzie stolarz meblowy.

Pracę w zawodzie stolarz meblowy może wykonywać również osoba, która:

• została przyuczona do zawodu,
• uzyskała doświadczenie w trakcie wykonywania pracy.

W zawodzie mogą pracować także osoby z wykształceniem średnim technicznym lub wyższym po kierunkach związanych z przemysłem drzewnym.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Do wykonywania zawodu stolarz meblowy nie są wymagane tytuły zawodowe, kwalifikacje czy uprawnienia zawodowe. Jednak pracodawcy najchętniej zatrudniają osoby legitymujące się:

• świadectwem czeladniczym lub dyplomem mistrzowskim w zawodzie stolarz meblowy, uzyskanymi w ramach kształcenia rzemieślniczego, po spełnianiu wymagań formalnych i zdaniu egzaminu organizowanego przez Izby Rzemieślnicze,
• dyplomem potwierdzającym kwalifikację wyodrębnioną w zawodzie pokrewnym stolarz, uzyskanym po spełnieniu wymagań formalnych i zdaniu egzaminu organizowanego przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne.

Cenione jest również posiadanie:

• suplementu Europass (w języku polskim i angielskim), wydawanego na prośbę zainteresowanego przez Izby Rzemieślnicze oraz Okręgowe Komisje Egzaminacyjne,
• udokumentowanego doświadczenia zawodowego w dziedzinie stolarstwa, potwierdzającego umiejętności praktyczne w zakresie obsługi maszyn i narzędzi stolarskich.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Stolarz meblowy może:

• w miarę nabywania doświadczenia, umiejętności i wiedzy (potwierdzonego w edukacji nieformalnej i formalnej np. odpowiednimi egzaminami kwalifikacyjnymi) awansować na wyższe stanowiska w hierarchii przedsiębiorstwa: od pracownika niewykwalifikowanego, przez pomocnika operatora maszyny, samodzielnego operatora, ustawiacza maszyn, operatora linii przemysłowej, po majstra lub mistrza produkcji (w ostatnim przypadku minimalnym kryterium jest zwykle wykształcenie średnie kierunkowe),
• po uzyskaniu wykształcenia średniego i zdaniu egzaminu maturalnego – dalej kształcić się na studiach wyższych lub podyplomowych na kierunkach związanych z meblarstwem i obróbką drewna,
• doskonalić swoje umiejętności, uczestnicząc w szkoleniach organizowanych w przedsiębiorstwie, przez stowarzyszenia i inne organizacje branżowe, przez producentów materiałów, elektronarzędzi i maszyn lub w wyspecjalizowanych ośrodkach szkoleniowych,
• rozszerzać swój kompetencje w ramach kształcenia/szkolenia w zawodach pokrewnych,
• założyć własną działalność gospodarczą, rozwijając kompetencje organizacyjne.

Po roku 2020 stolarz meblowy będzie mógł dalej kształcić się w zawodzie technik technologii drewna i po potwierdzeniu kwalifikacji AU.50 Organizacja i prowadzenie procesów przetwarzania drewna otrzymać dyplom, potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik technologii drewna.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2018 r.) w zawodzie stolarz meblowy istnieje możliwość potwierdzania kompetencji zawodowych po przystąpieniu do egzaminu czeladniczego ³ lub mistrzowskiego ¹⁹ (przed Izbą Rzemieślniczą ¹¹); do tych egzaminów mogą przystępować zarówno absolwenci nauki zawodu u rzemieślnika, jak również osoby, które kompetencje nabyły poprzez doświadczenie w pracy.

Możliwe jest też potwierdzanie kompetencji przydatnych do wykonywania zawodu stolarz meblowy przystępując do egzaminu (przed Okręgową Komisja Egzaminacyjną) potwierdzającego kwalifikację AU.15 Wytwarzanie wyrobów stolarskich, właściwą dla zawodów szkolnego (pokrewnego) stolarz, także w trybie eksternistycznym.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie stolarz meblowy może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie stolarz meblowy wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Dobieranie materiałów do produkcji mebli.
• Z2 Wykonywanie elementów meblowych z drewna i tworzyw drzewnych.
• Z3 Wykańczanie powierzchni mebli.
• Z4 Montowanie, pakowanie i magazynowanie mebli.
• Z5 Kontrolowanie wykonywanej pracy oraz kontrolowanie jakości dostarczanych od dostawców surowców i materiałów.
• Z6 Naprawianie i przeprowadzanie renowacji mebli.

Kompetencja zawodowa Kz1: Wytwarzanie mebli obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie stolarz meblowy powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za skutki podejmowanych działań (bezpieczeństwo i zdrowie ludzi) oraz za powierzone maszyny i narzędzia wykorzystywane na stanowisku pracy.
• Podejmowania działania i współdziałania podczas realizacji procesu wytwarzania mebli.
• Oceniania i weryfikowania własnego działania w zakresie realizacji zadań zawodowych właściwych dla procesu wytwarzania mebli.
• Kierowania się zasadami zgodnymi z etyką zawodową i obowiązującymi przepisami.
• Podnoszenia własnych kompetencji zawodowych właściwych dla procesu wytwarzania mebli.
• Funkcjonowania w zespole pracowniczym w różnych miejscach i na stanowiskach pracy właściwych dla procesu wytwarzania mebli.
• Oceniania zagrożenia zdrowia oraz życia i podejmowania działań adekwatnych do stopnia zagrożenia.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu stolarz meblowy.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu stolarz meblowy

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie stolarz meblowy nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Stolarz meblowy może znaleźć pracę w różnego rodzaju firmach działających w branży meblarskiej i przemyśle drzewnym, jak również w firmach z branży budowlano-wykończeniowej i stoczniowej.

Miejscem zatrudnienia stolarza meblowego mogą być:

• duże zakłady meblowe – fabryki mebli,
• mniejsze, prywatne pracownie meblarskie lub stolarskie zakłady rzemieślnicze,
• zakłady produkcyjno-usługowe wytwarzające meble na wymiar,
• stocznie (przy produkcji wyposażenia okrętowego i jachtowego).

Stolarz meblowy może też założyć i prowadzić własną firmę lub zakład rzemieślniczy zajmujący się renowacją mebli, wykonywaniem mebli na wymiar czy sklep z wytworzonymi przez siebie meblami.

Kształcenie

Obecnie (w 2018 roku) w ramach systemu kształcenia zawodowego w Polsce nie przygotowuje się kandydatów do pracy w zawodzie stolarz meblowy, ale osoba zainteresowana podjęciem pracy w tym zawodzie może:

• ukończyć branżową szkołę I stopnia w zawodzie pokrewnym stolarz,
• ukończyć kwalifikacyjny kurs zawodowy w zakresie kwalifikacji AU.15 Wytwarzanie wyrobów stolarskich, właściwej dla zawodu szkolnego stolarz,
• zdobyć tytuł czeladnika, a następnie dyplom mistrza w zawodzie stolarz meblowy, nadawane w ramach kształcenia rzemieślniczego, po zdaniu egzaminu organizowanego przez Izby Rzemieślnicze.

Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić:

• publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
• niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe,
• publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
• podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Kwalifikacje wyodrębnione w zawodach szkolnictwa zawodowego potwierdzają Okręgowe Komisje Egzaminacyjne.

Szkolenie

Stolarz meblowy może doskonalić swoją wiedzę i umiejętności, biorąc udział w szkoleniach organizowanych przez:

• jednostki szkolnictwa publicznego i niepublicznego,
• izby rzemieślnicze,
• prywatne firmy edukacyjne,
• zakłady doskonalenia zawodowego,
• przedsiębiorstwa specjalizujące się w przemyśle drzewnym i meblarskim (głównie na potrzeby swoich pracowników i kandydatów do pracy).

Z reguły organizatorzy tych szkoleń poświadczają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi certyfikatami/zaświadczeniami.

Stolarz meblowy może również doskonalić swoją wiedzę i umiejętności samodzielnie, korzystając ze specjalistycznej literatury oraz czasopism branżowych.

Obecnie (2018 r.) średnie miesięczne wynagrodzenie w zawodzie stolarz meblowy wynosi 2800 zł brutto. Co drugi stolarz otrzymuje wynagrodzenie od 2200 zł do 3500 zł. Na zarobki powyżej 3500 zł brutto może liczyć grupa 25% najlepiej opłacanych stolarzy meblowych.

Poziom wynagrodzeń osób wykonujących zawód stolarz meblowy uzależniony jest m.in. od:

• wielkości i rodzaju firmy,
• wykształcenia kierunkowego,
• stażu pracy,
• koniunktury na rynku meblarskim,
• regionu zatrudnienia.

W zawodzie stolarz meblowy możliwe jest zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie pod względem technicznym i organizacyjnym warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych (05-R), która nie wyklucza stania i chodzenia, w tym samodzielnego przemieszczania się po zróżnicowanym terenie,
• z dysfunkcją narządu wzroku (04-O), jeśli posiadana wada jest skorygowana odpowiednimi szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi, które zapewnią ostrość widzenia,
• słabosłyszących, głuchych i głuchoniemych (03-L) pod warunkiem zapewnienia im odpowiedniej pomocy technicznej oraz właściwego przygotowania środowiska i stanowiska pracy, np. pod kątem możliwości percepcji sygnałów alarmowych.